న్యూఢిల్లీ, ఫిబ్రవరి 18 (న్యూస్‌టైమ్): కేంద్ర సామాజిక న్యాయం, సాధికారత మంత్రి థావార్‌చంద్ గెహ్లాట్ పది వేల పదాలతో కూడిన ‘భారతీయ సంకేత భాష (ఐఎస్ఎల్) నిఘంటువు’ 3వ ఎడిషన్‌ను ఈ రోజు ఒక వర్చువల్ కార్యక్రమంలో విడుదల చేశారు. ఈ సందర్భంగా గౌరవ అతిథిగా సామాజిక న్యాయం, సాధికారత శాఖ మంత్రి క్రిషన్ పాల్ గుర్జార్ హాజరయ్యారు. సాంఘిక న్యాయం, సాధికారత మంత్రిత్వ శాఖ, వికలాంగుల సాధికారత విభాగం (దివ్యంగ్జన్) ఆధ్వర్యంలోని స్వయంప్రతిపత్త సంస్థ అయిన భారతీయ సంకేత భాషా పరిశోధన, శిక్షణ కేంద్రం (ఐఎస్‌ఎల్‌ఆర్‌టీసీ) ఈ నిఘంటువును రూపొందించింది.
ఇంత విలువైన నిఘంటువును తీసుకువచ్చినందుకు భారత సంకేత భాషా పరిశోధన, శిక్షణా కేంద్రం (ఐఎస్ఎల్ఆర్టిసి)ను కేంద్ర మంత్రి థావార్‌చంద్ గెహ్లాట్ ప్రశంసించారు. ఈ ఏడాది ఢిల్లీలోని రాజ్‌పథ్‌లో జరిగిన రిపబ్లిక్ డే పరేడ్‌లో ఐఎస్ఎల్ఆర్టిసి పట్టికను చూసిన సందర్భంగా గర్వించదగినది చెప్పారు. ఐఎస్ఎల్ డిక్షనరీ మొదటి ఎడిషన్ 23 మార్చి 2018న 3000 పదాలతో ప్రారంభించబడిందని, 6000 నిబంధనలతో 2వ ఎడిషన్ (అంతకుముందు 3000 పదాలతో సహా) 27 ఫిబ్రవరి 2019న ప్రారంభించబడిందని ఆయన అన్నారు. ఇప్పుడు ఈ రోజు విడుదల చేసిన ఐఎస్ఎల్ డిక్షనరీ 3వ ఎడిషన్‌లో రోజువారీ ఉపయోగానికి సంబంధించి మొత్తం 10,000 పదాలు, విద్యా సంకేతాలు, చట్టపరమైన, పరిపాలనా సంకేతాలు, వైద్య సంకేతాలు, వ్యవసాయ సంకేతాలు ఉన్నాయి. డిక్షనరీలో దేశంలోని వివిధ ప్రాంతాలలో ఉపయోగించే ప్రాంతీయ సంకేతాలు కూడా ఉన్నాయి. మన దేశం దివ్యంగ్జన్ సంక్షేమానికి కేంద్ర ప్రభుత్వం పూర్తిగా కట్టుబడి ఉందని, అనేక కొత్త కార్యక్రమాలు చేపట్టామని, విద్యా సంస్థలలో సీట్ల రిజర్వేషన్లతో పాటు గత ఏడు సంవత్సరాలలో ఉద్యోగాల్లో కూడా అనేక కొత్త పథకాలు ప్రారంభించామని ఆయన తెలిపారు.
తన ప్రసంగంలో క్రిషన్ పాల్ గుర్జార్ మాట్లాడుతూ వినికిడి లోపం ఉన్నవారి సంక్షేమం కోసం డిఇపిడబ్ల్యుడి ఆధ్వర్యంలో ఐఎస్ఎల్ఆర్టిసి విశేషం కృషి చేస్తోందని వారికి విద్య, జ్ఞానం అందించేందుకు అనేక కోర్సులను కూడా నడుపుతున్నారని చెప్పారు. 10000 నిబంధనలతో కూడిన ఈ నిఘంటువు దాని ప్రయోజనానికి పూర్తిగా ఉపయోగపడుతుందని ఆయన ఆశాభావం వ్యక్తం చేశారు. 10,000 పదాలతో కూడిన ఐఎస్ఎల్ డిక్షనరీ 4 సంవత్సరాల వినూత్న ప్రాజెక్టుకు ప్రతిరూపం. ఇది 2016 నవంబర్‌లో ఇండియన్ సైన్ లాంగ్వేజ్ రీసెర్చ్ అండ్ ట్రైనింగ్ సెంటర్ (ఐఎస్ఎల్ఆర్టిసి), వికలాంగుల సాధికారత విభాగం (దివ్యంగ్జన్) ఆధ్వర్యంలోని స్వయంప్రతిపత్త సంస్థ, సామాజిక న్యాయం, సాధికారత మంత్రిత్వ శాఖ ఐఎస్ఎల్ డిక్షనరీ 1వ ఎడిషన్ 2018 మార్చి 23న 3000 పదాలతో ప్రారంభించబడింది. 6000 పదాలతో 2వ ఎడిషన్ (అంతకుముందు 3000 పదాలతో కలిపి) 2019 ఫిబ్రవరి 27న ప్రారంభించబడింది. ఐఎస్ఎల్ నిఘంటువు 3వ ఎడిషన్ రోజువారీ ఉపయోగం, విద్యా సంకేతాలు, చట్టపరమైన, పరిపాలనా సంకేతాలు, వైద్య సంకేతాలు, సాంకేతిక నిబంధనలు, వ్యవసాయ సంకేతాలు వంటివి మొత్తం 10,000 పదాలు కలిగి ఉంది. వీడియోలలో సైన్, సైన్ ఆంగ్ల పదం, సంబంధిత చిత్రాలు ఉన్నాయి. డిక్షనరీలో దేశంలోని వివిధ ప్రాంతాలలో ఉపయోగించే ప్రాంతీయ సంకేతాలు కూడా ఉన్నాయి. చెవిటి నిపుణులు మాత్రమే డిక్షనరీకి సంకేతాలను అందించారని నిర్ధారించుకోవడం ద్వారా చెవిటి సమాజం పూర్తి ప్రమేయంతో నిఘంటువు తయారు చేయబడింది. వీటికితోడు డిక్షనరీలోని సంకేతాలను ఫిబ్రవరి 7-9, 2018, జనవరి 22-24, 2019, 3 – 6 మార్చి, 2020 లలో నిర్వహించిన మూడు జాతీయ వర్క్‌షాప్‌లలో భారతదేశం అంతటా చెవిటి నిపుణులు ధృవీకరించారు. 2018లో 1వ ఎడిషన్ ప్రారంభించినప్పటి నుండి, ఐఎస్ఎల్ డిక్షనరీని ప్రత్యేక అధ్యాపకులు, ఐఎస్ఎల్ వ్యాఖ్యాతలు, వినికిడి వైకల్యం ఉన్న పిల్లల తల్లిదండ్రులు, ఈ రంగంలోని నిపుణులు, వినికిడి వైకల్యం ఉన్న వ్యక్తులతో పాటు సాధారణ ప్రజలు కూడా ఉపయోగించుకున్నారు. వికలాంగ పిల్లలకు విద్యా విషయాలను అభివృద్ధి చేయడానికి, ప్రసంగం / టెక్స్ట్-టు-సైన్, సైన్-టు-స్పీచ్/టెక్స్ట్ మెషిన్ ట్రాన్స్‌లేషన్ సాఫ్ట్‌వేర్‌లను అభివృద్ధి చేయడానికి డిక్షనరీని వనరుగా ఉపయోగిస్తున్నారు. ఐఎస్‌లు నిఘంటువు ఐఎస్ఎల్ గురించి అవగాహనను ప్రోత్సహించడానికి, కమ్యూనికేషన్‌ను సులభతరం చేయడానికి, వినికిడి వైకల్యం ఉన్నవారికి మెరుగైన సేవలను అందించడానికి ఒక కీలకమైన వనరు. అందువల్ల వికలాంగుల హక్కుల (ఆర్‌పిడబ్లూడి) చట్టం, 2016 లక్ష్యాలను అందుకోవడానికి ఇది అవసరమైన ముందడుగు.
